Aile Mektubu
Sevgili Anne ve Babalar,
Millî Eğitim Bakanı Yusuf TEKİN tarafından 1 Kasım 2023 tarihinde "Dilimizin
Zenginlikleri Projesi" tanıtılmıştır. Bu kapsamda çocuklarımızın dilimizin
zenginliklerini tanıması, kültür taşıyıcısı olan sözcüklerimizle buluşması ve
düşünce dünyasını geliştirmesi amacıyla okul öncesi eğitimden başlayarak
tüm eğitim kademelerinde söz varlığını zenginleştirmeyi sağlayacak çeşitli
çalışmalar uygulanacaktır.
Söz varlığı kişinin dünyaya gelmesiyle oluşmaya başlar, zaman içinde
gelişme/zenginleşme gösteren bir durum olarak tanımlanmakta ve bu
gelişme/zenginleşmenin bireyin kişisel çabası ve içinde yaşadığı sosyal
çevrenin şartlarından etkilendiği bilinmektedir.
Söz varlığı zenginliği ile temel dil becerileri özellikle okuma becerisi ve
okuduğunu anlama süreçleri arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Okuma
becerileri ile okuduğunu anlama süreçlerinin temelini de kapsam ve uygulama
olarak 0-6 yaş erken okuryazarlık becerilerinin gelişimi oluşturmaktadır.
Erken okuryazarlık becerilerinin gelişmesi çocuğun çevresinde bulunan aile,
arkadaşlar ve okul ile olan etkileşimi ile yakından ilişkilidir. Bu etkileşim
sürecinin desteklenmesi ve kalitesinin artırılması için çocuğun çevresindeki
uyarıcıların artırılması, çocukların erişebileceği nitelikli kitaplar ile sözcük
öğretimine yönelik özel olarak geliştirilmiş eğitim materyalleri ve nitelikli
içeriklerin geliştirilmesi, kitap okuma süreçlerinin daha etkili hâle getirilmesi
için çeşitli yöntemlerin kullanılması gibi faaliyetler gerçekleştirilmesi önemli
görülmektedir. Ev ortamının çocuğun erken okuryazarlık becerilerini destekler
biçimde düzenlemeye yönelik önerilere ekte ayrıca yer verilmiştir.
Okul öncesi eğitim kademesine devam eden çocukların sahip olduğu söz
varlığının geliştirilmesi ve erken okuryazarlık becerilerinin desteklenmesine
yönelik yürütülecek çalışmalarda siz değerli ailelerimizin sürece etkin katılımı
uygulanacak projenin verimini artıracaktır.
Yapılacak çalışmalara katılmanız ve keyifli zaman geçirmeniz dileğiyle…
Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi İçin Öneriler
• Çocukların ilk öğrenme ortamı evleridir. Çocukların aile bireylerini kitap, dergi,
gazete gibi yazılı materyalleri okurken gözlemlemesi yazı ve okuma ile ilgili ilk
deneyimlerini edinmelerine ve okuma becerisine olumlu tutum kazanmalarına
katkı sağlar. Bu nedenle
▪ Çocukla geçirilen zamanlarda yazılı materyallere daha fazla zaman ayrılabilir.
▪ Çocuklarla yazılı materyallerdeki yazılar ile görseller arasındaki farklar
yazının yönü ve noktalama işaretleri üzerine sohbet edilebilir.
• Ev ortamının yapısal olarak düzenlenmesi çocukların erken okuryazarlık
becerileri üzerinde hem kısa hem uzun vadede etkilidir. Düzenlenmiş ev ortamı
çocukta doğal bir farkındalık süreci oluşturacaktır. Bunun için
▪ Çocuğun erişebileceği yerlerde, yaşına uygun, ilgisini çekecek özelliklerde
yazılı materyaller (kitap, broşür, poster, dergi, gazete vb.) bulundurulabilir.
▪ Çocuğa erken okuryazarlık becerilerini destekleyecek kelime kartları, alfabe
kartları, boya setleri, etkileşimli dijital içerikler gibi eğitim materyalleri
sağlanabilir.
• Ev ortamının desteklenmesi sürecinde odaklanılması gereken temel konu
aile-çocuk etkileşimidir. Bu etkileşiminin sağlanması ailenin çocukla birlikte aktif
olduğu etkinlikler ve yaşantılar ile mümkündür. Bunun için;
▪ Çocuklarla düzenli kitap okuma etkinlikleri düzenlenebilir. Bu etkinlikler
çocuğun erken okuryazarlık becerilerinin gelişimini çok yönlü olarak
destekleyecektir.
▪ Kitap okuma sürecinde çocuğun etkin katılımını sağlayacak şekilde
karakterlere yönelik sorular sorulabilir, bir cümle yarım bırakılıp çocuk
tarafından tamamlanması istenebilir, bir olaya/duruma ilişkin çocuğun
tahminde bulunması istenebilir.
▪ Çocuğun anlama ve dili kullanma becerilerinin desteklenmesi için “Ne,
nerede, nasıl, neden, ne zaman ve kim?” soruları sorularak çocuğun yanıtları
üzerine değerlendirmeler yapılabilir.”
▪ Çocuklarla kütüphane veya müze gibi ortamlara gezi düzenlenebilir.
▪ Çocuklarla tekerleme, şarkı, şiir okunabilir, çocuklara bilmeceler sorulabilir.
▪ Çocuklarla parmak oyunu, uyaklı oyun, taklit oyunları, kelime bulma ve
türetme gibi oyunlar oynanabilir.